ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΔΑΣΟΣ ΑΠΟ ΓΛΥΠΤΑ (Συλλογή Simon Spierer στην Αθηναϊδα, Φεβρουάριος 2008)

Στις 6 Φεβρουαρίου 2008, στον πολιτιστικό πολυχώρο «Αθηναϊς» στο Βοτανικό, εγκαινιάστηκε από την υπουργό Εξωτερικών κυρία Ντόρα Μπακογιάννη η έκθεση της συλλογής γλυπτών του Simon Spierer, «Ενα Δάσος Γλυπτών», που για πρώτη φορά ξεκίνησε το ταξίδι της από το Hessisches Landesmuseum του Darmstadt για να εκτεθεί σε πολλές μεγάλες πόλεις ανά τον κόσμο.

«Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή χωρίς την τέχνη», δήλωνε ο διεθνούς εμβέλειας καπνέμπορος, ο οποίος γεννήθηκε το 1926 στην Τεργέστη, από αυστρο-ουγγρική εβραϊκή οικογένεια. Έχασε τον πατέρα του σε πολύ νεαρή ηλικία, ενώ η μητέρα του και η αδελφή του διώχθηκαν και φυλακίστηκαν στο Bergen-Belsen μέχρι το τέλος του πολέμου. Εκείνος απέδρασε στην Ελβετία με τη γιαγιά του και αργότερα δημιούργησε περιουσία στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ ασχολούμενος με τα καπνά.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε να συλλέγει έργα ζωγραφικής και άνοιξε γκαλερί στη Γενεύη. Μετά το θάνατο της γυναίκας του, δεν δίστασε να πουλήσει όλους τους πολύτιμους πίνακες που είχε στην κατοχή του για να στραφεί στη γλυπτική. Μάζεψε έργα των μεγαλύτερων διεθνών γλυπτών και κάποια στιγμή συνειδητοποίησε ότι έμοιαζαν με δένδρα. Τα τοποθετούσε μάλιστα μέσα στο σαλόνι του σπιτιού του με τέτοιο τρόπο, ώστε να πρέπει ο επισκέπτης να περνά προσεκτικά ανάμεσά στους.
Mετά το θάνατό του, και σύμφωνα με τις επιθυμίες του, η συλλογή γλυπτών δωρήθηκε στο Hessisches Landesmuseum του Darmstadt. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν εξαιρετικά γλυπτά με τις υπογραφές των Brancusi, Gonzalez, Arp, Ernst, Henry Moore, Fontana, Giacometti, Bourgeois, Armitage, Croissant, Takis, Τrubbiani, Fernagu, Pan, Bill, Pomodoro, DePury, κ.ά.
Είναι φιλοτεχνημένα από διαφορετικά υλικά, σε ποικίλες διαστάσεις, αλλά έχουν όλα κάτι κοινό: τη λιγνή κορμοστασιά. Ακριβώς απέναντί τους είναι ένας πίνακας του Αντι Γουόρχολ όπου ο συλλέκτης ποζάρει ανάμεσα στα δύο αγαπημένα του σκυλιά ράτσας λεβριέ. Ο πίνακας αυτός ήταν η αφορμή για το ξεκίνημα μιας μεγάλης φιλίας με τον Γουόρχολ, με τον οποίο γνωρίστηκε από κοντά, όταν του ζήτησε να ζωγραφίσει τα δύο του τετράποδα.

Οταν έγινε γνωστό ότι η έκθεση θα ταξιδέψει σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οι ιδρυτές και ιδιοκτήτες της Αθηναϊδας, κα Μαριλένα Μαμιδάκη-Κοκκινέα και κος Νάσος Κοκκινέας κατέβαλλαν προσπάθειες προκειμένου η έκθεση να φιλοξενηθεί στον πολιτιστικό πολυχώρο που έχουν δημιουργήσει με κόπο και μεράκι, εδώ και μία σχεδόν δεκαετία, στο Βοτανικό. Στην Αθήνα, μία (ηθελημένα χαοτική) διάταξη παρόμοια με αυτή που είχε ο συλλέκτης στο σαλόνι του σπιτιού του, δεν ήταν εφικτή, κυρίως για λόγους ασφαλείας των γλυπτών από τις εκατοντάδες των επισκεπτών που θα συνωστίζονταν στο χώρο. Ωστόσο, η έκθεση που επιμελήθηκε ο γνωστός τεχνοκριτικός και ιστορικός τέχνης Τάκης Μαυρωτάς στην Αθηναΐδα δεν χάνει τίποτα από τη μαγεία της.
Το φωτισμό των γλυπτών επιμελήθηκε ο σύμβουλος φωτισμού Κώστας Κάπος, προκειμένου να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα που θα εξασφάλιζε την υποβλητική ατμόσφαιρα που αρμόζει σε μία τέτοια συλλογή έργων τέχνης παγκόσμιας φήμης. Ο κ. Κάπος συμμετέχοντας στην προσπάθεια των ιδρυτών της Αθηναϊδας να φέρουν τα σημαντικά αυτά γλυπτά πιο κοντά στο Αθηναϊκό κοινό, προσέφερε τις υπηρεσίες του δωρεάν, ενώ η εταιρεία Diathlasis, μέσω του εκ των ιδιοκτητών της κ Π. Ιωαννίδη, χορήγησε τα φωτιστικά σώματα της iGuzzini που ήταν απαραίτητα για την ολοκλήρωση της εγκατάστασης φωτισμού.
Ο φωτισμός μιας τέτοιας έκθεσης παρουσιάζει πολλές προκλήσεις. Η ποικιλία των γλυπτών και των υλικών που έχουν χρησιμοποιηθεί (μπρούτζος, χαλκός, οξειδωμένο σίδερο, plexi-glass, ξύλο, ανοξείδωτος χάλυβας κλπ) απαιτεί ξεχωριστή θεώρηση του κάθε γλυπτού. Αλλο γλυπτό απαιτεί έντονο και σημειακό φωτισμό, άλλο διάχυτο φωτισμό και άλλο φωτισμό σε συγκεκριμένες γωνίες ώστε να αποκαλύπτεται η υφή και το ανάγλυφο του υλικού του. Οταν μάλιστα η διάταξη που επελέχθηκε από τον Τάκη Μαυρωτά έχει σκοπό να μεγιστοποιήσει το αισθητικό αποτέλεσμα και τις θεματικές ενότητες, ο φωτιστής καλείται να εφαρμόσει μία πλειάδα διαφορετικών λύσεων φωτισμού ανάδειξης σε γλυπτά που βρίσκονται πολύ κοντά το ένα στο άλλο στον ίδιο χώρο.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου επελέγησαν οι προβολείς τριφασικής universal ράγας Tecnica της iGuzzini, κυρίως στενής δέσμης λόγω του μεγάλου ύψους των χώρων, εξοπλισμένοι με λαμπτήρα αλογόνου 90W και δυνατότητα dimming και αυξομείωσης του εύρους της δέσμης τους, καθώς και φωτιστικά σώματα spot αλογόνου στα 12V. Είναι αυτονόητο ότι οποιαδήποτε θεωρητική λύση επί χάρτου θα είχε αποτύχει. Το όλο εγχείρημα απαιτούσε συνεχές και επίπονο ανεβοκατέβασμα του φωτιστή στις σκάλες, μέχρι να επιτευχθεί το ιδανικό αποτέλεσμα για κάθε ένα γλυπτό ξεχωριστά. Η διάταξη των χώρων, με τις ψηλοτάβανες αίθουσες αποδείχθηκε ιδανική για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος, αλλά μάλλον κουραστική για τα γόνατα του γράφοντος. Ελπίζουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα δικαίωσε τόσο εμάς, όσο και τα υπέροχα γλυπτά που εκτίθενται.
Θερμές ευχαριστίες απευθύνονται από τον γράφοντα στο Νάσο Κοκκινέα, τον Τάκη Μαυρωτά και τον αρχιτέκτονα και σύμβουλο χρωματισμού Γιάννη Μπαβαρέζο για τη βοήθεια και την αμέριστη συμπαράστασή τους.

Κώστας Κάπος
CKLD – Architectural Lighting Consultants
kapos@tee.gr

YΓ. Για να ευλογήσουμε λιγάκι τα γένια μας, οι υπεύθυνοι επιστήμονες του Γερμανικού μουσείου παραδέχτηκαν ότι ο τρόπος που παρουσιάστηκαν και φωτίστηκαν στην "Αθηναϊδα" ήταν κατά πολύ καλύτερος και πιο εντυπωσιακός από αυτόν που παρουσιάζονται στη μόνιμη έκθεσή τους στο μουσείο του Darmstadt. Πάντα είναι ευχάριστο να ακούς καλά λόγια...

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ:

Πολυχώρος "Αθηναΐς"
http://www.athinais.com.gr/
Καστοριάς 34-36, 10447 Αθήνα (Βοτανικός)
tel:+30-210-3480000
fax:+30-210-3480007
athinais@athinais.com.gr

Eπιμέλεια Εκθεσης: Τάκης Μαυρωτάς

Χορηγοί

Club Hotel Casino Loutraki
Cosmote
Diathlasis SA
Johnnie Walker Green Label
Kintec AE
Sony Hellas
Αύρα, Φυσικό Μεταλλικό Νερό
Κωνσταντίνος Κάπος - Σύμβουλος φωτισμού

Χορηγοί Επικοινωνίας

ANT1 Group
Αττικό Μετρό