Ο αρχαιολογικός χώρος της Ελευσίνας είναι από τους σπουδαιότερους της σύγχρονης Ελλάδας και από τους ιερότερους της αρχαιότητας. Τα Ελευσίνια Μυστήρια ήταν μία διαδικασία μύησης για λίγους και εκλεκτούς Ελληνες και το πραγματικό περιεχόμενό τους εξακολουθεί και παραμένει άγνωστο. Κάθε έτος, στη γιορτή των Παναθηναίων, μία ιερή πομπή ξεκινούσε από την Αθήνα και μέσω της Ιεράς Οδού κατέληγε σε αυτόν ακριβώς το χώρο, όπως άλλωστε απεικονίζεται και στα γλυπτά του Παρθενώνα. Κατά τη σύγχρονη εποχή, το θαυμαστό Θριάσιο Πεδίο και ο πανέμορφος Σαρωνικός Κόλπος υποβαθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό. Η όμορφη πολη της Ελευσίνας, για δεκαετίες παρέμενε μία οικολογικά και οικιστικά υποβαθμισμένη εργατούπολη με δεκάδες βιομηχανίες, διυλιστήρια, ναυπηγεία, αποθήκες και μάντρες να την περικυκλώνουν ασφυκτικά. Η βραβευμένη ταινία/ντοκυμαντέρ «Αγέλαστος-Πέτρα» παραθέτει με εικαστική αρτιότητα και συγκινησιακή φόρτιση τις αλληλένδετες ιστορίες της πόλης και των αρχαίων της κατά τη διάρκεια αυτών των δεκαετιών. Τα τελευταία χρόνια όμως, έχει υπάρξει μία σημαντική ποιοτική αναβάθμιση στην πόλη της Ελευσίνας. Ο Σαρωνικός δεν είναι πια ο νεκρός βούρκος των δεκαετιών ‘70 και ‘80. Η τοπική αυτοδιοίκηση και το κράτος έχουν επιδοθεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων του Θριασίου, οι ρυπογόνες βιομηχανίες απομακρύνονται σταδιακά, η παραλία της πόλης έχει ζωντανέψει ξανά και πλέον η Ελευσίνα αποτελεί ένα ελκυστικό προορισμό αναψυχής για τους εντός των τειχών Αθηναίους.
Κάποιες μεγάλες επιχειρήσεις της περιοχής προσπαθούν να ανταποδώσουν στην κοινωνία της Ελευσίνας τη φιλοξενία που απολάμβαναν όλα αυτά τα χρόνια. Μέσα στα πλαίσια αυτά, η εταιρεία τσιμέντων ΤΙΤΑΝ ΑΕ που ξεκίνησε τη δραστηριότητά της μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από τον αρχαιολογικό χώρο, μεταξύ άλλων κοινωνικών δραστηριοτήτων και χορηγιών της προς την πόλη της Ελευσίνας, προσφέρθηκε να αναλάβει την πλήρη χορηγία για τον φωτισμό ανάδειξης του σημαντικού αυτού αρχαιολογικού χώρου, προς τιμήν του ιδρυτή και τέως προέδρου της Λεωνίδα Κανελλόπουλου.
Για το σκοπό αυτό, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΤΙΤΑΝ ΑΕ κ. Παπαλεξόπουλος εξασφάλισε τις υπηρεσίες του διεθνούς φήμης Γάλλου φωτιστή κ. Pierre Bideau για τη σύνταξη της προμελέτης και των προτάσεων φωτισμού. Η προμελέτη αυτή εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το ΥΠ.ΠΟ. το 2004 και ο συνεργάτης του κ. Bideau, μηχανολόγος μηχανικός M.Sc. Κώστας Κάπος ανέλαβε να συντάξει την τελική μελέτη εφαρμογής, βάσει της οποίας θα εκτελείτο το έργο, όπως ακριβώς έγινε και για το έργο του φωτισμού των μνημείων της Ακροπόλεως. Το συγκεκριμένο εγχείρημα είχε αρκετές ιδιαιτερότητες, σε σύγκριση με το φωτισμό των μνημείων της Ακροπόλεως. Η περιοχή, στο πέρασμα των αιώνων, ήταν εκτεθειμένη και προσβάσιμη από πολύ περισσότερους ανθρώπους και συνεπώς απροστάτευτη, μην έχοντας την τύχη να είναι τοποθετημένη επάνω σε ένα βράχο, όπως της Ακρόπολης. Οι ζημιές λοιπόν που υπέστη μέσα στους αιώνες, δεν άφησαν κανένα ακέραιο κτίσμα που θα μπορούσε να αναδειχθεί με το νυκτερινό φωτισμό. Επιπλέον, οι ανασκαφές στη γύρω περιοχή έχουν αποκαλύψει πλήθος ευρημάτων (αρχιτεκτονικά μέλη, σαρκοφάγους κλπ) τα οποία έχουν μεταφερθεί μέσα στον αρχαιολογικό χώρο για προστασία.
Η δουλειά του φωτιστή είναι να τραβήξει το μάτι του θεατή σε κάποια συγκεκριμένα στοιχεία που αναδεικνύουν ένα κτίριο ή ένα τοπίο και να του επιτρέψουν να κάνει τη δική του «ανάγνωση» με βάση τα προσωπικά του αισθητικά κριτήρια. Ομως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο αρχαιολογικός χώρος της Ελευσίνας είναι μία επίπεδη (σχεδόν) έκταση, διάσπαρτη με αρχιτεκτονικά μέλη, που από επάνω της δεσπόζει ο λόφος με το Πλουτώνειο Σπήλαιο και το ιστορικό εκκλησάκι με το καμπαναριό. Eνας επιλέον παράγων που έπρεπε να ληφθεί υπόψη ήταν η (εύλογη) απαίτηση των αρχαιολόγων να μην υπάρχουν καλώδια μέσα στο χώρο ο οποίος υπόκειται σε συνεχείς ανασκαφές. Συνεπώς, η μελέτη του φωτισμού θα βασιζόταν στην παρακάτω φιλοσοφία:
• Ο φωτισμός του χώρου θα γινόταν από την περίμετρο με επιλογή κάποιων σημείων όπου θα εγκαθίσταντο ομάδες προβολέων
• Θα χρησιμοποιούνταν δύο τύπων διασταυρούμενες φωτεινές δέσμες, η μία με σχετικά «ψυχρό» λευκό φως (4200°Κ) και η άλλη με πιό «θερμό» (3000°Κ). Με αυτό τον τρόπο, κάθε αρχιτεκτονικό μέλος θα φωτιζόταν με διαφορετικής απόχρωσης λευκό φως από 2 πλευρές, αναδεικνύοντας έτσι το ανάγλυφό του στο θεατή.
• Ο φωτισμός θα είχε στόχο να προσφέρει εικόνα στο θεατή που κινείται εξωτερικά από την περίμετρο του Αρχαιολογικού χώρου, διαφορετικά θα είναι εκτυφλωτικός σε κάποιον επισκέπτη που θα βρεθεί μέσα στο χώρο αυτό.
• Ο φωτισμός θα είχε στόχο την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου στο σύνολό του (έκτασης περίπου 35 στρεμμάτων) και όχι κάποιου ιδιαίτερου μνημείου ή κτίσματος, καθώς και του υπερκείμενου λόφου.
Συνολικά επελέγησαν δεκατρία (13) σημεία στην περίμετρο που θα φιλοξενούσαν τις ομάδες των προβολέων. Κάθε σημείο περιελάμβανε από 6 έως 18 προβολείς Decoflood MVF 606 ή 607 της Philips, εξοπλισμένους με λαμπτήρες μεταλλικών αλογονιδίων σε κεραμικό καυστήρα, τύπου CDM-T της Philips, ισχύος 150W και χρωματικής απόδοσης του λευκού σε θερμοκρασίες 3000° ή 4200°Κ. Οι ίδιοι προβολείς είχαν χρησιμοποιηθεί και στα μνημεία της Ακροπόλεως και χαρακτηρίζονται από την εξαιρετική τους φωτιστική απόδοση και την οικονομία στην κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος. Συνολικά εγκαταστάθηκαν 117 προβολείς περιμετρικά του αρχαιολογικού χώρου, με συνολική ονομαστική ισχύ ίση με 17,55kW.
Η τροφοδότηση με ηλεκτρικό ρεύμα των προβολέων αυτών έγινε μέσω τριών διαφορετικών τριφασικών μετρητών της ΔΕΗ στην περίμετρο του αρχαιολογικού χώρου, έτσι ώστε το μέγιστο μήκος καλωδίου να μην υπερβεί τα 180 μ. και η μέγιστη διατομή του να μην είναι μεγαλύτερη από 5Χ4mm².
Η έναυση και σβέση του φωτισμού γίνεται από το κεντρικό φυλάκιο, μέσω ασύρματου τηλεχειριστηρίου 3 συχνοτήτων που επιτρέπει τον επιλεκτικό χειρισμό κάθε σημείου ηλεκτρικής τροφοδοσίας ξεχωριστά.
Συνολικά κατασκευάστηκαν πέντε (5) ιστοί προβολέων, ύψους 6,50μ. και διατομής Φ.200 πακτωμένοι με αγκύρια σε πλατειές και ρηχές βάσεις από σκυρόδεμα (για την αποφυγή προκλήσεως ζημιών σε τυχόν θαμμένα αρχαία μέλη) οι οποίες καλύφθηκαν στη συνέχεια με χώμα από το περιβάλλον. Επίσης κατασκευάσθηκαν εννέα (9) στηρίγματα σχήματος Π από κοιλοδοκό 60Χ60mm 400-1500mm καθαρού ύψους, με 1 ή 2 σειρές προβολέων που επίσης πακτώθηκαν σε σκυρόδεμα σε μέγιστο βάθος 400mm και σε σημεία που δεν υπήρχε πρόβλημα.
Κάθε φωτιστικό σημείο ήταν πρόσθετα γειωμένο σε ηλεκτρόδιο γείωσης και όλα τα σημεία είχαν γεφυρωθεί με τη γείωση της εγκατάστασης για μεγαλύτερη ασφάλεια. Η αντοχή τόσο των ιστών όσο και των στηριγμάτων Π σε ανεμοπιέσεις, μελετήθηκε να υπερβαίνει τα 200km/h ενώ όλοι οι προβολείς έχουν δείκτη στεγανότητας ΙΡ-65 που τους επιτρέπει να παραμένουν στεγανοί ακόμα και σε απευθείας εκτόξευση δέσμης νερού υπό οποιαδήποτε γωνία.
Η επιλογή των τελικών θέσεων των φωτιστικών σημείων έγινε από τον διευθύνοντα μελετητή και επιβλέποντα μηχανικό Κ. Κάπο σε συνεργασία με την υπεύθυνη αρχαιολόγο κα Παπαγγελή και τους μηχανικούς της κατασκευάστριας εταιρείας (Αλέξανδρος Τεχνική ΑΕ) με βασικό κριτήριο τη δυνατότητα των δεσμών να φωτίζουν στη μεγαλύτερη δυνατή γωνία. Επί 4 ημέρες πριν από την επίσημη αφή του φωτισμού, από τον υφυπουργό Πολιτισμού κ. Πέτρο Τατούλη στις 5/7/05, πραγματοποιήθηκε σειρά εξαντλητικών δοκιμών και ρυθμίσεων που εξασφάλισαν το επιθυμητό αποτέλεσμα του φωτισμού και απέσπασαν τα ευνοϊκά σχόλια των κατοίκων και των αρχών της Ελευσίνας. Η συμβολή των δημοτικών υπηρεσιών της πόλης, των υπευθύνων μηχανικών της «ΤΙΤΑΝ ΑΕ» κ.κ. Δέδε και Κοσμόγλου, και των μηχανικών της «Αλέξανδρος Τεχνική ΑΕ» κ.κ. Βλάχου και Ζέρβα ήταν πολύτιμη καθ’όλη την εξέλιξη των εργασιών και η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων και ατόμων υπήρξε άψογη και δημιουργική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου